Inwentaryzacja przyrodnicza to kompleksowa usługa, obejmująca inwentaryzację w obszarze planowanego przedsięwzięcia szaty roślinnej, to jest grzybów (w tym porostów), roślin (w tym drzew, w szczególności tych o wymiarach pomnikowych), zbiorowisk roślinnych i siedlisk przyrodniczych o znaczeniu wspólnotowym, a także zwierząt (w tym płazów, gadów, ptaków i nietoperzy). Inwentaryzacja przyrodnicza dotyczy w szczególności gatunków grzybów, roślin i zwierząt, a także siedlisk przyrodniczych objętych ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody oraz Dyrektywy Ptasiej i Dyrektywy Siedliskowej.
Inwentaryzacja przyrodnicza
Efektem inwentaryzacji przyrodniczej jest ekspertyza przyrodnicza zawierająca wyniki przeprowadzonych prac terenowych wraz z oceną walorów zinwentaryzowanych elementów środowiska przyrodniczego. Waloryzacja ta jest najczęściej elementem raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub karty informacyjnej przedsięwzięcia, składanych wraz z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgodny na realizację przedsięwzięcia, nazywanej w skrócie decyzją środowiskową, wniosku o wydanie zezwolenia na odstępstwa od zakazów w stosunku do gatunków grzybów, roślin lub zwierząt objętych ochroną (inwentaryzacja szaty roślinnej, flory, fauny) albo wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów (inwentaryzacja dendrologiczna). Konieczność wykonania waloryzacji przyrodniczej wynika z obowiązujących przepisów prawa: ustawy o ochronie przyrody (art. 56 i 83b), oraz ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (art. 51, 62a i 66).
Waloryzacja przyrodnicza, zwana również opinią przyrodniczą, zawiera listę gatunków grzybów, roślin i zwierząt, a także zbiorowisk roślinnych i siedlisk przyrodniczych, stwierdzonych w analizowanym obszarze. Zawiera również podstawowe charakterystyki populacji gatunków i siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie prawnej oraz lokalizację ich stanowisk w analizowanym obszarze zaprezentowaną na mapach tematycznych opracowaniach z wykorzystaniem systemów informacji przestrzennej GIS. Ważnym elementem waloryzacji przyrodniczej, będącej elementem raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowiska, są: ocena wpływu planowanej inwestycji na poszczególne komponenty środowiska objęte ochroną prawem krajowym i wspólnotowym, a także ewentualne zalecania minimalizujące lub kompensujące negatywny wpływ inwestycji na te elementy.
Jednym z wymaganych załączników do raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowiska jest dokument zawierający wyniki inwentaryzacji przyrodniczej rozumianej jako „zbiór badań terenowych przeprowadzonych na potrzeby scharakteryzowania elementów środowiska przyrodniczego wraz z opisem zastosowanej metodyki” (art. 66 ust. 1, pkt 2a ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko). Format tego dokumentu określi minister właściwy do spraw środowiska w drodze rozporządzenia (art. 66 ust. 8 wspomnianej ustawy). Dane zebrane w wyniku przeprowadzonych badań będą musiały być przekazane organowi ochrony środowiska między innymi w postaci wektorowych warstw informacyjnych opracowanych z zastosowaniem systemów informacji przestrzennej GIS. Struktura tych warstw będzie nawiązywała do Standardu Danych GIS w ochronie przyrody.
Cena inwentaryzacji przyrodniczej
Koszt inwentaryzacji przyrodniczej zależy od jej zakresu. Zakres ten, powinien być określony w postanowieniu wójta, burmistrza lub prezydenta miasta nakładającym obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko. Inwentaryzacja przyrodnicza w zakresie występowania chronionych gatunków będzie zawsze mniej kosztowana niż szczegółowa inwentaryzacja przyrodnicza obejmująca wszystkie, również te niepodlegające ochronie prawnej, komponenty przyrody ożywionej. Na cenę inwentaryzacji przyrodniczej ma również wpływ charakter obszaru, w obrębie którego ma być zrealizowana inwestycja. Większych kosztów należy spodziewać się w obszarach o wyższych walorach przyrodniczych, jak w terenach nadrzecznych lub innych terenach podmokłych lub w obszarach objętych ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody (obszarach Natura 2000, parkach krajobrazowych czy obszarach chronionego krajobrazu). Kosztorys inwentaryzacji przyrodniczej jest z kolei zwykle niższy na siedliskach antropogenicznych: w agrocenozach, na terenie miast, w sąsiedztwie autostrad, dróg powiatowych lub linii kolejowych oraz w obszarach zdegradowanych.