Specjalista od zieleni. Jest on nieodłącznym członkiem zespołu realizującego inwentaryzację przyrodniczą. Przeprowadza inwentaryzację roślin, zbiorowisk roślinnych i siedlisk przyrodniczych.

Kim jest botanik?

Botanik to wykwalifikowany specjalista od roślin, którego doświadczenie odgrywa kluczową rolę w inwentaryzacji przyrodniczej. W ramach swojej pracy botanik identyfikuje i analizuje gatunki roślin oraz klasyfikuje zbiorowiska roślinne (fitocenozy), co stanowi istotny element oceny różnorodności biologicznej i planowania działań ochronnych siedlisk przyrodniczych. Jego ekspertyza pozwala na rzetelną ocenę walorów miejscowej szaty roślinnej, co przekłada się na podejmowanie trafnych decyzji inwestycyjnych i środowiskowych.

Jak wygląda praca botanika?

Praca botanika ma na celu szczegółowe rozpoznanie i udokumentowanie roślinności na danym obszarze. Kluczowym elementem tej pracy jest sporządzanie spisów gatunków roślin oraz zbiorowisk roślinnych, ze szczególnym uwzględnieniem tzw. zdjęć fitosocjologicznych – opisów płatów roślinnych, tworzonych według ustalonego schematu. 

W oparciu o stwierdzone zbiorowiska roślinne botanik dokonuje oceny występowania na analizowanym terenie siedlisk przyrodniczych będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty. Dokumentacja szaty roślinnej w terenie jest prowadzona z wykorzystaniem drukowanych map lub specjalistycznych aplikacji GIS, co umożliwia precyzyjne kartowanie stanowisk gatunków chronionych i cennych przyrodniczo oraz płatów zbiorowisk roślinnych.

Jakie usługi wykonuje botanik?

Botanik świadczy usługi w zakresie inwentaryzacji przyrodniczej. Obejmują one: inwentaryzację gatunkową roślin oraz inwentaryzację zbiorowisk roślinnych.

Pierwsza usługa polega na szczegółowej identyfikacji wszystkich występujących na badanym obszarze gatunków roślin naczyniowych, a także – przy wsparciu specjalistów zajmujących się tymi organizmami – grzybów, w tym porostów, oraz mszaków. Inwentaryzacja przeprowadzana jest ze szczególnym uwzględnieniem taksonów objętych ochroną prawną, wymienionych na czerwonych listach gatunków zagrożonych wyginięciem oraz gatunków stanowiących przedmiot zainteresowania Wspólnoty, dla których wyznaczane są obszary Natura 2000.

W przypadku tych ostatnich botanik prowadzi specjalistyczny monitoring, oceniając liczebność, strukturę wiekową, kondycję oraz sposób rozmieszczenia populacji, jak również parametry siedliskowe. 

W ramach inwentaryzacji przyrodniczej botanik przeprowadza rozpoznanie fitosocjologiczne, które polega na analizie zbiorowisk roślinnych (fitocenoz) i przyporządkowaniu ich do odpowiednich jednostek syntaksonomicznych. Dla wybranych zespołów roślinnych, stanowiących fitosocjologiczne identyfikatory siedlisk przyrodniczych, w szczególności tych  znajdujących się w specjalnych obszarach ochrony siedlisk Natura 2000, botanik przeprowadza również monitoring ich struktury i funkcji, analizując m.in. obecność gatunków charakterystycznych, inwazyjnych, ekspansję krzewów i podrostów drzew, strukturę przestrzenną i zachowanie całej strefy ekotonowej.

Efektem prac terenowych botanika jest kompleksowa dokumentacja przyrodnicza, obejmująca listę wszystkich stwierdzonych gatunków roślin, zestawienie gatunków cennych przyrodniczo (chronionych, zagrożonych, „naturowych”), wraz z ich kartowaniem i oceną stanu lokalnych populacji oraz ich siedlisk. W przypadku zbiorowisk roślinnych tworzona jest również mapa roślinności rzeczywistej, wskazująca rozmieszczenie fitocenoz i ich przynależność do określonych typów siedlisk. 

Dane te stanowią podstawę do opracowania raportów środowiskowych, planowania działań ochronnych oraz podejmowania decyzji inwestycyjnych zgodnych z obowiązującymi regulacjami przyrodniczymi.

Kiedy niezbędny jest botanik?

Udział botanika jest kluczowy wszędzie tam, gdzie planowane inwestycje związane są z pracami ziemnych skutkującymi zniszczeniem pokrywy roślinnej. W procesie ubiegania się o tzw. decyzję środowiskową wymaganą dla przedsięwzięć wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko niezbędne jest sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, którego integralną częścią jest inwentaryzacja przyrodnicza.

W ramach tej inwentaryzacji botanik wykonuje szczegółowe badania terenowe w celu identyfikacji stanowisk gatunków chronionych, zagrożonych wyginięciem oraz siedlisk przyrodniczych o szczególnym znaczeniu wspólnotowym, w tym tych, dla ochrony których zostały wyznaczone specjalne obszary ochrony siedlisk Natura 2000.  W przypadku ich stwierdzenia specjalista wspiera inwestora w uzyskaniu wymaganych pozwoleń, a także przygotowuje rekomendacje dotyczące działań łagodzących i kompensacyjnych. Obecność botanika w zespole eksperckim minimalizuje ryzyko formalnych opóźnień i zwiększa szanse na sprawne przejście przez procedury administracyjne.